BAB 3: PENGANGKUTAN
Maksud
- pindah barang
dari satu tempat ke tempat lain dengan pelbagai jenis kenderaan sama ada
melalui darat, air, udara atau saluran paip
Peranan Pengangkutan
-
Bawa barang
dari tempat lebih ke tempat kurang
selaras permintaan dan penawaran
stabilkan harga
- Edar barang ke merata dunia
pasaran lebih luas
pilihan pengguna banyak
-
Peniaga mudah dapat bekalan bahan mentah
-
Galakkan pengeluaran secara besar-besaran
-
Elakkan pembaziran
-
Memudahkan mobiliti / pergerakan tenaga buruh
-
Mengurangkan kos penyimpanan stok / kos gudang
-
Galakkan pertumbuhan ekonomi
mewujudkan peluang pekerjaan
mengurangkan kadar pengganguran
meningkatkan taraf hidup masyarakat
meningkatkan pendapatan negara
-
Galakkan penyebaran sains dan teknologi
-
Galakkan kemasukan pelaburan dan pelancongan
JENIS PENGANGKUTAN
-
terdapat empat jenis pengangkutan iaitu;
·
Pengangkutan darat
·
Pengangkutan laut
·
Pengangkutan udara
·
Saluran paip
PENGANGKUTAN DARAT
-
terbahagi kepada dua iaitu;
·
jalan raya
·
rel
Pengangkutan Jalanraya
-
terdiri daripada pengangkutan;
·
haiwan - lembu, kuda
·
kenderaan - lori, van
Kelebihan
-
Boleh serah barang dari pintu ke pintu
-
jimatkan masa
-
Kerja pemunggahan kurang
-
risiko barang rosak sedikit
-
Murah dan cepat untuk jarak dekat
-
sesuai bawa barang diperlukan segera
-
Tiada jadual perjalanan
-
Kemudahan kenderaan mudah didapati dan banyak
-
Mudah hubungi kawasan pendalaman
Kekurangan
- Mahal dan
lambat bagi jarak jauh
sebab kesesakan lalu lintas / kemalangan / kenderaan
rosak
- Ruang muatan
terhad
- Tidak sesuai
mengangkut barang mudah pecah (contoh: kaca, seramik)
- Kos
penyelenggaraan tinggi
- Pembaziran tenaga buruh
Jabatan Pengangkutan Jalan (JPJ)
- Bidang
tugasnya:
·
Daftar kenderaan bermotor
·
Keluarkan lesen kenderaan dan cukai jalan
·
Uji dan keluarkan lesen memandu
·
Keluarkan permit sekolah memandu
·
Kawal dan tetapkan tambang kenderaan awam
· Kuatkuasakan
undang-undang jalan raya
·
Uji dan memberi lesen kepada konduktor bas
·
Kerjasama dengan Lembaga Perlesenan Kenderaan Perdagangan dalam urusan
perlesenan kenderaan komersil
Lembaga Pelesenan Kenderaan Perdagangan (LPKP)
- Bidang
tugasnya:
·
Kawal kegunaan pengangkutan kenderaan awam seperti teksi dan bas demi
menjaga kepentingan orang awam
·
Keluarkan lesen kenderaan perkhidmatan awam dan lesen kenderaan
perdagangan iaitu;
Ø Lesen Pembawa A
-
benarkan kenderaan bawa barang orang lain / untuk disewa
Ø Lesen Pembawa C
-
hanya benarkan kenderaan bawa barang sendiri
-
kenderaan tidak boleh disewa
Pusat Pemeriksaan Kenderaan Berkomputer (PUSPAKOM)
- Bidang
tugasnya:
·
Periksa dan uji kenderaan komersil dan pastikan selamat digunakan
Pengangkutan Rel
-
contoh seperti relbas, kereta api, komuter, LRT
Kelebihan
- Murah dan
cepat bagi jarak jauh
- Ruang muatan
lebih luas
- Sesuai untuk
bawa barang pukal / berat / kuatiti banyak / bernilai rendah
seperti kayu balak , simen, pasir
- Lebih selamat
/ kurang kemalangan dan selesa
- Masa bertolak
dan tiba diketahui
mudahkan peniaga hantar / tunggu barang
- Ada gerabak
khas untuk bawa barang
Contoh: gerabak bertangki – petrolium ,
simen, susu getah
gerabak panjang / terbuka – kayu balak, kontena
- ada kemudahan
kontenarisasi
Kekurangan
- Mahal dan
lambat bagi jarak dekat
- Tiada perkhidmatan
pintu ke pintu
- Banyak kerja
pemunggahan
risiko barang rosak / hilang tinggi
- Tidak
fleksibel kerana arah dan masa perjalanan ditetapkan
- Kos
penyelenggaraan tinggi
- Rangkaian
perkhidmatan keretapi terhad – tidak semua bandar dihubungkan dengan
perkhidmatan kereta api
Keretapi Tanah Melayu Berhad (KTMB)
- Bidang
tugasnya meliputi:
·
Sediakan landasan, stesen, menetapkan jadual perjalanan dan tambang
·
Sediakan dua perkhidmatan utama iaitu:
+ keretapi penumpang à keretapi
mel, ekspres, komuter
+ keretapi barang / kargo à
gerabak bertangki
PENGANGKUTAN LAUT
-
sangat penting dalam perdagangan antarabangsa
-
terdiri daripada:
·
Perkapalan antarabangsa
- belayar merentasi lautan besar
- contoh: kapal kargo, kapal kerentan,
kapal penumpang
·
Perkapalan dalam negeri
- belayar sepanjang pantai
- contoh: feri, kapal pesisir pantai
Jenis kapal
·
Kapal kargo
-
kapal khas bawa kargo dan sedikit
penumpang
-
belayar ikut jalan dan jadual tetap
-
hanya singgah di pelabuhan yang ditetapkan
-
tidak dapat dicarter tetapi ruangnya boleh disewa
-
tambang ditetapkan oleh Persidangan Perkapalan
-
terdapat pelbagai jenis kapal kargo khas iaitu:
+ kapal
kontena à khusus untuk membawa kontena
+ kapal
tangki à khusus untuk membawa petrolium, bahan
kimia,
gas asli cecair
+ kapal
penyetoran sejuk à ada bilik sejuk untuk simpan daging, sayur
·
Kapal kerentan (kapal tramp)
-
kapal khas bawa kargo pukal sahaja seperti kayu balak, bijih
timah
-
boleh ditempah / sewa atau dicarter
-
tidak belayar ikut jalan dan jadual yang tetap
-
belayar ke mana-mana destinasi mengikut arahan pencarter / penyewa
-
kapal boleh dicarter untuk satu pelayaran (carter perjalanan) atau untuk
satu tempoh (carter masa)
-
boleh dicarter / sewa di Pasaran Baltik
-
tambang boleh ditawar
·
Kapal penumpang
-
kapal yang bawa penumpang, mel dan sedikit
kargo
-
belayar ikut jalan dan jadual yang tetap
-
hanya singgah di pelabuhan yang ditetapkan
-
tambang ditetapkan oleh Persidangan Perkapalan
·
Kapal pesisir pantai
-
digunakan sepanjang pantai untuk hubungkan bandar tepi pantai dengan
pelabuhan
-
tujuannya untuk bawa barang kegunaan dalam negeri dan barang yang
dihantar ke pelabuhan utama
untuk dieksport
-
contoh: Pelayaran dari pelabuhan Port Dickson ke Pelabuhan Klang
Kelebihan Kapal Kerentan
-
Sesuai bawa barang pukal seperti kayu balak
-
Boleh dicarter seluruh kapal
-
Bebas belayar bila-bila masa
sebab tiada jadual khas
- Boleh disewa untuk satu
pelayaran / carter pelayaran
- Boleh disewa untuk satu jangka
masa perjalanan / carter masa
- Destinasi kapal ditentukan
sendiri oleh penyewa
-
Tambang kapal boleh dirunding
biasanya lebih murah berbanding tambang kapal kargo.
Kekurangan Kapal Kargo
-
Tidak sesuai untuk bawa barang pukal
-
Pelayaran gunakan laluan tetap / hanya singgah di pelabuhan yang ditetapkan
-
Tambang kapal ditetapkan oleh Persidangan Perkapalan
dan tidak boleh dirundingkan
biasanya lebih mahal berbanding tambang kapal
kerentan
Perbezaan Kapal Kargo dengan Kapal Kerentan
KAPAL KARGO
|
KAPAL KERENTAN
|
1. Belayar mengikut jalan dan jadual
yang tetap
|
1. Bebas belayar ke mana-mana dan bila-bila
masa
|
2. Sesuai mengangkut barang tidak pukal
seperti perabot, mesin
|
2. Sesuai mengangkut barang pukal seperti
kayu balak
|
3. Hanya singgah di pelabuhan yang
ditetapkan
|
3. Singgah di mana-mana pelabuhan mengikut
arahan pencarter
|
4. Beri tempahan ruang dalam kapal sahaja
|
4. Boleh sewa seluruh kapal
|
5. Tambang ditetapkan oleh Persidangan
Perkapalan
|
5. Tambang ditentu di Pasaran Baltik dan
boleh tawar menawar
|
6. Bil muatan sebagai bukti barang diangkut
|
6. Selain bil muatan, janji carter
diperlukan
|
Kebaikan Pengangkutan Air
- Boleh bawa
muatan banyak
- Tambang lebih
murah
- Sesuai untuk
bawa barang pukal seperti kayu balak dan bijih timah
- Lebih selamat
sebab kadar kemalangan rendah
- Tiada
kesesakan lalu lintas
- Kos
penyelenggaraan sedikit
- Banyak pilihan
kapal seperti kapal kontena, kapal kargo
- Ada kemudahan
kontenarisasi - cepatkan urusan
kastam
Kekurangan Pengangkutan Air
- Tiada serah
pintu ke pintu
perlukan pengangkutan lain seperti lori untuk bawa
barang dari atau ke pelabuhan
- Kerja
pemunggahan yang banyak
meningkatkan risiko kecurian dan kerosakan
- Perjalanan
lambat sampai
- Perkhidmatan
terhad di kawasan yang ada kemudahan pelabuhan / jeti sahaja
Perbadanan Perkapalan Antarabangsa Malaysia (MISC)
- peranannya;
·
Beri kemudahan pengangkutan laut kepada peniaga tempatan untuk mengurangkan
pergantungan kepada kapal asing
·
Adakan perjalanan tempatan dan antarabangsa bagi menghantar kargo
·
Ambil bahagian dalam kontrak perkapalan secara dua hala dengan negara lain
·
Tingkatkan penyertaan kapal Malaysia dalam perkapalan antarabangsa
Jabatan Laut
- peranannya:
·
Daftar dan lesenkan semua kapal dan bot
·
Keluarkan perakuan kecekapan untuk pelaut Malaysia
·
Wujudkan sistem pelayaran yang efisen
·
Selenggarakan pelabuhan
·
Pelihara kawasan perairan supaya bebas dari pencemaran
Lembaga Pelabuhan
-
contoh: Lembaga Pelabuhan Kelang
Lembaga Pelabuhan Kuantan
- peranannya;
·
kawal lalu lintas di kawasan pelabuhan
·
sediakan kemudahan pergudangan seperti Gudang Berbon
·
sediakan dermaga dan tongkang
·
sediakan kemudahan pemunggahan seperti kren, forklift
·
sediakan malim untuk memandu kapal berlabuh
·
sediakan bantuan pelayaran seperti rumah api dan boya
·
sediakan kemudahan limbungan untuk membaiki kapal
·
keluarkan lesen perkapalan kepada kapten kapal dan bot kecil yang belayar
di sekitar pelabuhan
PENGANGKUTAN UDARA
-
terbahagi kepada dua iaitu;
·
kapal terbang
·
helikopter
Kekurangan
-
Tambang
mahal
-
Saiz dan berat kargo dihadkan
- Tiada serahan
pintu ke pintu
perlukan pengangkutan lain Kerja pemunggahan yang banyak
tingkatkan risiko kecurian dan kerosakan
- Perkhidmatan
terhad di kawasan yang ada kemudahan lapangan terbang sahaja
- Penerbangan
mudah tergendala jika cuaca buruk
- Kos
penyelenggaraan tinggi
Kebaikan
-
Sesuai bawa barang mahal dan ringan
kerana kadar tambang tidak dipengaruhi oleh nilai
barang
contoh: ekspot berlian dan emas
-
Sesuai bawa barang yang diperlukan segera
yang memerlukan pengangkutan yang cepat / pantas
contoh: bekalan perubatan dan alat ganti
jentera
-
Sesuai bawa barang yang tidak tahan lama
untuk menjamin agar barang segar dan baik
contoh: bunga dan buah-buahan
-
Sesuai hubungi kawasan pendalaman – gunakan helikopter
-
Barang lebih selamat sebab kawalan keselamatan ketat
risiko kecurian kurang
oleh itu kos insurans lebih rendah
-
Kos pergudangan rendah sebab barang segera dihantar
-
Ada kemudahan kontenarisasi - mencepatkan urusan kastam
Penerbangan Malaysia (MAS)
- Merupakan
badan yang ditubuhkan oleh kerajaan yang telah diswastakan
- Menyediakan
perkhidmatan penerbangan penumpang dan perkhidmatan kargo dalam dan luar negeri
- Ada
penerbangan khas untuk mengangkut jemaah haji
Jabatan Penerbangan Awam (DCA)
- Peranannya;
·
Keluarkan lesen dan permit untuk semua jenis pengangkutan udara di Malaysia
·
Sediakan perkhidmatan trafik udara
·
Sediakan bantuan penerbangan dan kejuruteraan
·
Sediakan khidmat bomba dan keselamatan
·
Adakan hak pendaratan dan perjanjian penerbangan dengan negara lain
·
Sediakan pembangunan lapangan erbang
·
Sediakan khidmat kecemasan
Sebab Tambang Pengangkutan Laut Lebih murah daripada
Pengangkutan lain
- Boleh bawa
barang lebih banyak
- Kurang guna
bahan api berbanding kapal terbang
- Tiada kos
penyelenggaraan sebab jalan air tidak perlu diselenggarakan / dibaiki
- Persaingan
hebat antara jenis-jenis kapal mengurangkan kadar tambang
- Kos overhed
seperti gaji pekerja rendah sebab tidak ramai pekerja berbanding kapal terbang
- Lambat sampai
SALURAN PAIP
-
cara hantar barang jenis cecair dan gas seperti air, petrolium , gas asli
dan gas memasak melalui batang paip
Kebaikan
-
Barang selamat daripada risiko kecurian
-
Barang segera sampai
-
Jimat kos pengangkutan kerana tidak guna bahan api
-
Kos penyelenggaraan rendah sebab kurang berlaku kerosakan
Kekurangan
-
Kos pemasangan saluran paip tinggi
-
Penggunaannya terhad kepada barang cecair dan gas seperti petrolium, gas dan
air
-
Kebocoran mengganggu penggunaan dan sukar dibaiki
Petrolium Nasional Berhad (PETRONAS)
-
Mendapat hak eksklusif / istimewa untuk cari gali, proses dan pasarkan
petrolium dan gas di Malaysia
-
Terlibat dalam pembinaan saluran paip daripada Kertih, Trengganu ke Segamat,
Johor dan Singapura
-
Peranan / objektif:
·
cari gali, mengeluar dan mentadbir semua petrolium negara
·
pastikan bekalan petrolium dan hasil petrokimia mencukupi dan pada harga
berpatutan
·
galakkan penglibatan bumiputera dalam industri berasaskan petrolium
·
menasihat kerajaan dalam hal ehwal petrolium dan petrokimia
Pengkontenaan
-
sistem hantar barang guna kontena
kontena ialah peti logam
mempunyai ukuran piawai
-
Kebaikan guna kontena:
·
Jimatkan masa
kerja pemunggahan cepat
barang diangkut sekali gus sebagai satu unit
·
Jimatkan tenaga buruh
kurang kerja pemunggahan
barang dipunggah menggunakan jentera khas / kren /
forklif
·
Kurangkan barang rosak / selamat
terhindar daripada kesan cuaca
·
Kurangkan kecurian sebab kontena dikunci
·
Kurangkan kos seperti kos insurans, kos angkutan dan kos gudang
kerana pengangkutan sepadu
·
Memudahkan hal dokumentasi
·
Boleh guna sistem pengangkutan TIR
kontena tidak perlu diperiksa di negara perantara
-
Kekurangan guna kontena:
·
Kos bina kontena tinggi
·
Perlukan peralatan khas seperti kren
·
Tidak sesuai bawa barang pukal seperti kayu balak, batu bata
·
Perlukan sistem pengangkutan bersepadu
Faktor-faktor Pemilihan Jenis Pengangkutan
·
Kos pengangkutan
-
jika ingin jimat kos, pilih pengangkutan yang murah
-
contoh: Dalam
Negeri -
gunakan lori, keretapi
Luar negeri - gunakan kapal
·
Jenis barang yang dibawa
- jika cecair (petrolium, susu
getah) - gunakan pengangkutan khas seperti lori tangki, kapal
tangki
- jika mudah rosak (daging, sayur,
bunga) - gunakan pengangkutan
yang dilengkapi dengan
penyetoran sejuk
- jika dalam negeri -
gunakan van, lori
- jika luar negeri - gunakan kapal
terbang, kapal
·
Jarak perjalanan
- jika dekat - dalam
negeri - gunakan lori, van
- jika
jauh - dalam negeri - gunakan keretapi
- luar negeri - gunakan kapal (jimat
kos berbanding kapal
terbang)
·
Kuantiti, berat dan saiz barang
- jika
banyak dan pukal - dalam
negeri - gunakan keretapi
- luar negeri - gunakan kapal
kerentan
- jika
sedikit
- dalam negeri - gunakan lori
- luar negeri
- gunakan kapal kargo
·
Kesegeraan
- jika ingin cepat (ubat,
alat ganti, surat khabar) - gunakan kapal
terbang, helikopter
·
Risiko kerosakan
- jika barang mudah pecah (kaca,
tembikar) - perlu pembungkusan rapi
dan gunakan van
- jika
barang mudah rosak (daging, ais krim) - gunakan van ada awet
dingin / setor sejuk
·
Nilai barang yang dibawa
- jika barang mahal (emas,
wang)
- dalam negeri, gunakan van
dengan ciri keselamatan
- luar negeri, gunakan kapal terbang
- jika barang murah (pasir,
batu)
- dalam negeri,
gunakan lori,keretapi
- luar negeri, gunakan kapal kerentan
